Et wäerd alltied wäer beklaogt, dät de Bruuk van’n plattdütsken Wöern, besünners ok in’n aale Daoge Ümgäng mitäinänner, trüggegaoht. Vääle Begrüppe ut’t aale Daoge Lääwen bünt nich mehr äs plattdütske Utdrücke vörhänden. Vääle Begrüppe in’n Alldag wäert stump ut de engelske Spraoke äöwernaohmt, besünners Utdrücke ut de Computerwelt. De Woortschatz vergröttert sik dör Frömdwöer. Aower nich bloot, natürlick giff käägen Frömdwöer ok plattdütske Wöer in use Spraoke. Vandaoge koamt vääle Wöer in’n Alldag vör, van däi man nich wäit, dät säi plattdütsk bünt. Wi verwennt nich wäätend plattdütske Begrüppe in’n Alldag – sogor mehr äs man denkt. Däilwiese bünt säi in’t Haugdütsken so faste veränkert, dät säi de haugdütsken Utdruck verdrängt häbbt, bspw. plattdütsk Nichte än Stääe van haugdütsk Kusine off Base. De Lieste is noit vullallman un mott alltied ergänzt wäern. Hier finnt Säi een poor Biespeele för plattdütske Utdrücke, wecke in’n haugdütsken Alldag vörkaomt:
Ut de Bereich van de Nomen:
Bammel is plattdütsk för ‚Angst‘; Bommel för ‚baumelndes Ding‘ off Bollerwagen staiht för ‚Handwagen mit Holzrädern‘. Pieks is een Woort för haugdütsk ‚Stich‘ off Fussel bedutt ‚Fluse, Faser, kleiner Faden‘. Kabuf staiht för ‚kleiner Raum, Hütte‘; Dusel för ‚Taumel, Sturz, unverdientes Glück‘ un Plörre för ’nicht gute Flüssigkeit wie Suppe mit wenig Einlage‘ off ‚zu dünner Kaffee‘. Een wiedere plattdütskes Nomen is Kanickel för ‚Kaninchen‘.
Ut de Bereich van de Verben:
Et giff vääle plattdütske Verben, wecke wi aale Daoge brukt sünner tau wääten, dät säi een plattdütksen Ursprung häbbt. Biespeele dorför bünt murksen för ‚töten, umbringen, schlachten‘; blaffen för ‚bellen, anschnauzen‘; bibbern för ‚heftig beben, zittern‘ off druksen för ‚zögern‘. Wiedere bünt: killern för ‚kitzeln‘; klamüsern för ‚auseinandersetzen, grübeln, basteln‘ off ruckeln staiht för ‚wackeln, ruckartig bewegen‘.
Ut de Bereich van de Adjektive:
Ok vääle Adjektive bünt in’n aale Doage Brut tau finnen. Unner ännerem baf för ’sprachlos‘; bedröppelt för ‚verlegen‘; mau för ‚dürftig, kläglich‘; pingelig för ‚kleinlich‘ un ramdösig för ‚verrückt, bekloppt‘. Ok wacker ‚flink, wach, aufgweckt‘; düster ‚dunkel, finster‘ un mickerig ’schwächlich, klein, winzig‘ bünt plattdütske Adjektive, wecke van us brukt wäern.
Heel typisk bünt ok de Begrüppe, wecke in’n Titelbeld tau säihn bünt: Pot, Schrubber, Trecker un Fluppe. De mäisten Lüüe wäät nich, dät et plattdütske Utdrücke bünt. Un so bünt vääle wiedere plattdütske Wöer in use Alldag un prent use Woortschatz.
Düsse Bidrag is schriewen in Emslänner Platt.
(Quellen:http://www.plattdeutsch.net/pages/platt-verstehen.php (28.03.2018) und Kahl, Klaus Werner (2003): Wörterbuch des Münsterländer Platt. Münster: Aschendorff.)
