Wat hebbt wi al weer för heet Dagen achter uns!? För all, de wat to’n ofköhlen bruken köönt, köömt hier een Rezept, dat verfriskt un ok noch sund is.

Proost!

Düssen Bidrag is schreven in ostfreesk Platt.

Bigaven:

2 Schieven
Bio-Zitroon

200 ml Appelsapp
(klaar)

1 Vanillepuul

4 Kaneelstaken

10 Nelken

12 Pimentkoorns

40g bruun
Kandiszucker

800 ml Water

4 Büdels Appeltee

100 ml Amaretto

Dat Torechtmaken:

1. De Bio-Zitroon
ofwasken un twee Schieven ofsnieden.

2. Den Appelsapp
met de Zitroonschieven, dat upsneden Vanillepuul, de Gewürzen un den Kandis
heetmaken. Allns mit’n Decksel 15-20 Minüten bi middelst Hitz dörtrecken laten.

3. Intüsken dat
Water to’n Koken brengen, dormit den Tee upgeten un 8 Minüten dörtrecken laten.
Daarna de Teebüdels herutnehmen.

4. Nu de Gewürzen
un de Zitroonschieven wegmaken, den Sapp mit den Tee vermengeleeren un tolest
den Amarette unneröhren. Den Bratappel-Punsch heet serveeren.

Proost un en behagelk Wiehnachtstied! 

Düssen Bidrag is schrieven in ostfreesk Platt.

Dampnudels, Muttmaag, Burenpotten, Mehlspiesen – düt sünd traditschonell Kökenklassiker, de smeckt, wo se klingt – recht deftig. Man no dat Wark in’n Wald, in de Wienbargen, in de Fabriken of in de Buurkeree sünd dat nau düsse Gerichten, de an Besten smeckt; deftig un krüdig. Schmoor- un Pottetens sünd  praktisk Gerichten, de na dat Wark in de Wienbargen of op dat Feld op den Disk komen. Mörgens vörbereidt, prötteln se in de Tied vun den Vörmiddag un sünd to’n Middageten paraat. Ut den Westen un den Noorden vun de Pfalz, waar minnerer Obst un Gemüüs anbaut werden, stammen traditschonell Mehlspiesen as Knepp, Hooriche of Ausgschebbde. In dat Rhienland mit Gemüüs in Övermaat, Wild ut den Bienwald un Fisken ut’n Rhien un den Tegenwaters was de Spieskaart all kreativer un mehr ofwesselnsriek. Seker sünd un weren ok de franzöösk Nabers vun Belang wat de pälzsche Köken angeiht un düt markt een in de Naberskupp vun de Grenz.

Ussen Rezept is een deftig Spies, de ju geern maal utproberen köönt!

Look-Koken mit Speck

Worüm immer blots Ziepelkoken as bi de lothringer of
elsässschen Quiche? Düt hier is de pfälzsche Antwoord op de Quiche – mit Look
un Ziepels.

Bigaven för den Deeg:

250g      Mehl

125g      Botter

1 Pries  Solt

1 EL        Water

Bigaven för den Belag:

2-3 Pund             Look

300g                      dörwassen,
rökert Speck (man Schink geiht ok)

100g                      Botter

2 EL                       Mehl

¼ Liter                  sööt
Rohm

4                             Eier

Solt, Pepper, Muskaat

Dat Tobereiten:

1. De Bigaven för den Deeg vermengeleeren un to en Möördeeg verkneden. Daarna 30 Minüten kolt stellen.
2. Nu den Speck fien dobeln un in Botter andünsten. Den Look schüren, ördentlik wasken un in fien Ringen snieden. Alls to den Speck togeven un 10 Minüten dünsten. Mit Mehl bestübben un vermengeleeren.
3. Den Deeg utrollen un in een fett Springförm leggen. Dorbi en Rand na boven trecken. De Lookmass rinfüllen un in den vörheizt Backovend bi 200°C   sowat 10 Minüten vörbacken.
4. In de Tüskentied den Rohm mit de Eier un Gewürzen vermengeleeren un ofsmecken. Den Koken noch eenmal ut den Backovend ruthalen, de Rohm-Eier-Mass över den Look geten un den Koken un wiedere 30-40 Minüten backen. Heet serveren.

Eet smakelk!

Düssen Bidrag is schrieven in ostfreesk Platt.

Binah all Düütsche, de eenmaal in Nederland weren, mögen vla. Düt typisk nedderlandsk Snoperee is gliek to Pudding, man heel lobbig, nich fast un kümmt in vööl verscheden Smaakrichten vör. För de Nederlanders is vla en Produkt ut’n Olldag, nettso as Brood un Melk. Dat warrt in veelen Huushollens binah alldaags as Snoperee na dat warm Avendeten vertehrt. Produzeert warrt dat ut Melk un en Kreem ut Dööl, Melk un Zücker. De Soorten Vanille un Schokolaa sünd traditschonell un vun de meehrsten wullen. Man et gifft ok neeiere Soorten as Zitroon, Druuv of Appel-Kaneel. Ehrdat de Pudding eten warrt, doot en faken noch Bilagen as Appelmuus, lüttje Kookjes, Bananen of bunt Streusel daaran. Un en wichtig Informatschoon ehrdat ju dat lecker Snoperee sülvst makt: blot de Düütschen drinkt dat vla – de Nederlanders eet hüm, ut een Schöttelke mit‘n Lepel.

Bigaven:

3 Eier

1 Liter Melk (na Smaak
200ml vun de Melk dör Rohm utwesseln)

50g Zücker

25g Spiesstarkde

1 Vanillepuul

Dat Tobereiten

1. De Melk mit de opsnieden Vanillepuul in en Pott to’t Koken brengen un daarna en vördel Stünn trecken laten.
2. De Spiesstarkde met wat kold Melk mengeln. De Eier met den Zücker schumig mengeln un de Spiesstarkde dorto geven.
3. De Vanillepuul ut den Pott nehmen. En Deel vun de heet Melk in dat Ei-Mengsel geven, good vermengeleern un naast dat Ei-Mengsel ünner gestadig mengeln ünner de restlik Melk geven. Alls no eenmal opkoken laten un na wate en Minüüt (wenn dat Gemengsel andickt) den Pott vun den Heerd herunner nehmen un no wat wiedermengeln.
4. Nu dat vla afköhlen laten, to’n Bispill in en kold Waterbadd. Dat vla all paar Minüten vermengeleern – tominnst bet dat nich mehr dampt – anners bildt sik en Smand. Ju köönt dat vla heet eten man na de Traditschoon een eet dat kold. Ju köönt ok verscheden Bilagen vör den Vertehr bigeven.

Smakelk Eten!

Düssen Bidrag is schrieven in ostfreesk Platt.

Kookjes sünd alltied smakelk un kunnt överall mitnohmen werden, gliek op een Wannerung, Raddtour oder en Picknick. Un düsse Kookjes sünd daarbi ok noch sund. Probeert se ut un lett se ju smecken! Veel Vergnögen!

Bigaven (för sowat 10 Stücken)

100g Haferflocken
1 Banaan
20g Jödennöötmuus
50g Puderzucker
2 TL Zitroonsapp

Dat Torechtmaken

1. De Banaan mit een Gabel lüttjet maken un mit de Haferflocken un dat Jödennöötmuus to en brejerg Mass vermengeln.

2. De Mass in kookjes-graute Hümpels op en Backblick mit Backpapier verdelen.

3. De Kookjes för sowat 15 Minüten bi sowat 170°C backen.

4. To’n Sluss den
Puderzucker mit den Zitroonsapp vermengeln un op de noch warm Kookjes geven.

Quell:

https://www.fitmeals.de

De Bevölkerung vun’n Ruhrpott entstunn dör dat Towannern vun Lüü met verscheden Kultuur- un Spraakkrings, de en Arbeitsstee in de Groot- un Swaarindustrie söchden. Daarum is de Ruhrpottköken dat Resultaat vun en gewaltig sozioloogschen Migratschoon. Man de Basis is de westfäälsche Köken. Bedingt dör de swaare Arbeid in’n Bergbau un de Stahlindustrie is se en deftige un boddenstännige Köken, de dör kulinaarsche Inflüsse deelwies lichter woorn is. Se is entstunnen in de Tied vun de Industrialiseern un met ji de Burenpotten, de betekend sünd för de westfäälsche Köken. Grünne doför sünd to’n Bispill, dat de Buern faken blots een Kokstee harren üm dat Eten torecht to maken. Un de Burenpott weer heel praktisk, wiel de Mahltieden daarin fix un in en groote Mass klaar makt worrn kunn. Daarum kunn man seggen, dat de Ruhrpott kulinaarisch en Burentoppland is.

Düsse Köken weer nu dör verscheden histoorsche Vörfallen beriekt. Napoleon, to’n Bispill het sien Stielmus mitbröcht, as he dör de Regioon treckt is. In de Mitt vun’t 19. Jahrhunnert tockde de Bergbau de eersten utlandsk Investooren und Ingenieure in de Gegeden twischen Ruhr un Lipp. Dorbi beriekt de Hollanners de Ruhrpottköken met Fisk, de Belgier met Endiviensalaat un Spargel un ok de Schlesier, Polen, Tschechen, Russen, Ungarn, Italiener un Türken beinflusstden se met jümehrn Gewohnheiden to eten. De buursk prent Arbeidsimmigranten verdeent nich genoog Geld, waarum se faken en Stück Land pachtden un dat Kamp bewarkden, üm sik sülvst to versörgen. Se hullen Deren, de se ok slachtden, üm se to afsünnerlich Dagen to eten. Typisk Mahltieden ut’n Ruhrpott sünd to’n Bispill: Himmel un Eer, Panhas, Pannekoken met Pillewörmer, Pfefferpotthast, Braatappels ut Baukem of Schlodderkappes.

De Rezepten sünd dorbi so unverwesselbaar un vöölsiedig as de Ruhrpott sülvst.

Düssen Bidrag is schrieven in ostfreesk Platt.

Quellen:

Wächter, Heinrich (2010): Das Ruhrgebiets Kochbuch. Essen mit Tradition. Köln: Helmut Lingen Verlag GmbH & Co. KG.

Mein Ruhrgebietskochbuch. Eine Auswahl typischer Kochrezepte aus dem Ruhrpott. Hrsg.: Komet.

Hart Arbeid, sühnig Mahltied – bi de Kumpels un Stahlarbeiders in’t Reveer keem up den Disk, wat de klene Tuun achter’n Huus hergeev. „Schlodderkappes“ is ok bekennt as „börgerlik Spitzkohl“ un wurr faken un geern serveert, an leevsten mit een frisk Braadwurst, de sowat 8 Minüten rund umto in een Panne mit Öölje braden wurr. Dorto geev dat riekelk Musterd.

Bigaven för 4 Lüü

• 800g Spitzkohl
• 800g mehlig koken Kartuffels
• 750ml Fleesknatt
• 1 Lorbeerbladd
•   Kümmel
• 100g    Schinkspeck
• 50g Bottersmolt
• 120g Ziepels
•   Solt
•   Peper
• 1 Bund friske Petersielje
• (friske Braadwurst un Must)

To Beginn den Kohl racken, in Striepen snieden un wasken. De Kartuffels schillen un dobbeln. De Kartuffels un den Kohl in en Bräder schichten un mit dat Fleesknatt, Lorbeerbladd un en bietje Kümmel gaar koken.

Dat Natt moot daarna to twee Dardels verkookt sien.

In de Tüskentied den Schinkspeck dobbeln un in een Pann mit Bottersmolt braden. De Ziepels schillen, in Ringen snieden un in de Pann ok glasig anbraden.

Dat Ziepel-Speck-Mengsel ünner den Kohl heven un mit Solt un Peper ofsmecken. To’n Sluss de wusken un krabbt Petersielje ünnerheven.

To’n Sluss mit een friske Braadwurst un Must serveeren.

Smakelk Eten!

Düssen Bidrag is schrieven in ostfreesk Platt.

Wenn Ji Lüst hebbt in de warm Jahrstied licht un frisk to eten, denn is de Bladderdeeg-Dwarrel en goot Idee. Mit Tomaten, Ziepels un Krüden ut’n Tuun köönt Ji en sömmerlik Mahltied tövern. Veel Spaaß dorbi!

	1. Bigaven för 4 Lüü:   – 1 Bladderdeeg (frisk, köhlig) – 4 groote Tomaten – Rucola-Salaat – 400g Puutstrepen (marineert) – 100g Schinkdobels – 3 Vörjahrziepels – 1 Beker Crème fraîche mit Krüden – Solt, Peper un annere Krüden na Möög
	2. Dat Vörbereiden: – Bladderdeeg op’n Backblick utrullen – Tomaten lütte Dobels snieden – Ziepels in teder Ringen snieden – dat Puutfleesk vun all Kanten goot anbraden   Wenn all Bigaven vörbereidt sünd, kann de Bladderdeeg beleggt warrn.
	3. Dat Beleggen:   – den Rucolasalaat, de Ziepels, Tomaten, Puutfleesk un de Schinkdobels op den Bladderdeeg verdelen – Crème fraîche in Klecksen daarbimaken – goot Smaak andoon (Solt, Peper, Krüden)
	4. Dat Tosomenrullen:   – den Dwarrel langssiets tosomenrullen …
	5. De vörverleden Stapp:   – … un mit Dool bestrieken
	6. Dat Backen:   – bi 160°C Ümlucht of 180°C Boven-Ünnerhitz so‘n halv Stünn backen bit de Dwarrel mooi bruun is
	7. Dat Serveren:   – kotte Tiet rüsten laten – in Schieven snieden – serveren un geneten
	Goden Aptiet!

Düsse Maohltied is een typisk westfaolskes Karfräidagsäten. Struwen bünt Hefepannkouken, de besünners in’t Mönsterland, aower ok in Gägenden äs den Nedderrhien an Karfräidag äten wäern. Normalerwies bestaoht säi ut een’n Hefeteig mit Rosinen off Appelstücksken.

Dat Woort Struwen

Dat Woort Struwen kaomt van’t aoltsassisch Woort struva un bedüdet ‚wat Krüseltes‘ off ‚wat Kruses‘. De Wöer sik strüwen, Strubbel off Struwwel (äs biespillswiese in’t Woort Strubbel- off Struwwelpeter) häbbt desülvig etymologische Herkomen äs Struwen.

Siet wenner giff et Struwen?

Äs dat schient, bünt säi doch öller äs bither dacht. För’t erste Maol wäörd se in ener lateinisch schriewen Urkunn van’n Bischop Erpho van Mönster van’t Jaohr 1090 näömt. Dao staoht binnen, dat de Klosterfraulüü van de adelig Damenstift Freckenhorst tau Wiehnachten, Paosken un Pingsten en Gericht krägen häbbt, dat äs struva betekend waorn is. In de Urkunn wörd nich schriewet, waorut dat Äten besteiht. Aower later wörd met Struwen ene Aort Pannkouken näömt. Man kann daorüm dorvan utgaohn, dat dat sik in de Urkunn üm dat typisk westfaolske Gericht Struwen hannelt off toumindst üm ene ähnliche Vorform.

Hier dat Rezept:

De Bigaven (för 12-15 Stöck)

• 500 g Mähl
• 3/8 l Melk
• 40 g Hefe
• 2 EL Zucker
• 125 g Rosinen
• 1 Ei
• 1/2 TL Saolt
• Fett, för’t Utbacken

Arbeidstiet: ca. 20 Minuten un Ruhtiet: ca. 1 Stünn.

Tourechtmaoken

1. De Hefe bröckeln un mit bissken lauwarme Melk upgaohn laoten.
2. Dat Mähl in een Napp gäven un aole Bigaven, ok de upgaohn Hefe, taugääwen un met de lauwarme Melk anräöhren. Den Deeg maot toumindst een Stüün gaohn.
3. Naoh düsse Tiet dat Fett in ene Panne häit maoken. Mit en’n Ätlööpel den Deeg ut de Napp nähmen un met en’n twäide Lööpel in’n Panne afstriepen. De Struwen ca. handtellergroot utstrieken un van baide Sieten fien brun wäern laoten. Bi mittlerer Häite de Struwen van elke Siete twäi bit dräi Minütkes backen. De Temperatur söllde nich tau houg wään, süss bünt de Struwen in de Midde noch nich gar.
4. Vör dat Updragen de Struwen dick met Puderzucker besträuben.
5. De Struwen käönt ok biespillswiese met Appelmous off Nutella äten wäern. De mögt, käönt ok de doppelte Menge Rosinen nähm un minder Saolt.

Maohltied!

Düsse Bidrag is schriewen in Emslänner Platt.

(Quellennachweis: Norbert, Nagel (2009): Stiftsdamen aßen schon vor 920 Jahren Struwen. In: Westfälische Nachrichten vom 08.04.2009).

                          Falsch Haas

Bigaven:

För veer Portschonen

För den Braa:                                                                               För de Sooß:

3 Eier (Grött M)                                                                                1/8 Liter Fleeßknatt

1 grotte Ziepel                                                                                    1/8 Liter Rohm

600 g Mett                                                                                           2 Esslepels Kreem fraîche

1 Broodje                                                                                              1 Teelepel Pulver vun de Paprika (edelsööt)

1 Bund Petersielje                                                                              Solt, Pepper, Bottersood vun’n Braa

2 Esslepels Saft vun en Zitroon

Botter

Solt

Peper

Dat Torechtmaken:

	1.   2 Eier (Grött M) hart koken. Wieldeem 1 grotte Ziepel fien würfeln un in 1 Esslepel Botter bi middlere Hitt glösern braden. Dat Bund Petersielje daarandoon. Eier schoen un palen.
	2.   Afköhlt Ziepels-Petersielje-Mengsel, 600 g Mett, 1 in Water quellt Broodje, 1 Ei (Grött M), 2 Esslepels Saft vun en Zitroon, Solt un Peper in en Schöttel geven un akkerat kneden.
	3.  Dat Mett to en Laib förmen un 2 hart kokte Eier in de Mitt platzeern. Den Laib sluten un vörsichtig in en Pann mit Botter anbraden.
	4.   Mettdeeg vörsichtig mit en Stück Botter in en Kastfoorm leggen. Tominnste 30 Minüten bi 180°C smoren. Wieldem den Braden af un to mit de Botter besmeren.
	5.   För de Sooß 1/8 Liter Fleeßknatt mit 1/8 Liter Rohm, 2 Esslepels Kreem Fraîche heetmaken un mit Solt, Peper un Paprika krüdern. De Botter vun den Braten daarandoon.
	6.   Den Hackbraden in Schiev snieden un serveren. Dorto topass: Soltkantüffeln un Miskgemüüs.

Goden Aptiet!

Düssen Bidrag is schrieven in oostfreesk Platt.